Terugblik netwerkbijeenkomst
Het was een drukbezochte ABD-netwerkbijeenkomst op 3 september in de Glazen Zaal in Den Haag. DG ABD Loes Mulder vertelde over de zoektocht naar de visie op leiderschap, over het veranderend leiderschap in de huidige onzekere wereld en het belang van zelfinzicht voor leiders in de rijksdienst. Dirigent Jules van Hessen gaf een toelichting over het leiden van een symfonieorkest.
Mooie inspirerende voorbeelden kwamen voorbij, in woord en beeld. Martin Luther King, Oprah Winfrey en Pharrell Williams als inspiratiebronnen van Loes Mulder. Gevolgd door fragmenten van dirigenten, samengesteld door Jules van Hessen: de dirigent als leider die risico neemt, grenzen opzoekt, zichzelf blijft, kan omgaan met onzekerheden, leert, iets toevoegt aan de geschreven muziek, zich kwetsbaar opstelt. Met Danny Kaye, Ricardo Chailly, Leonard Bernstein en vele anderen. Ook de zaal mag even voelen hoe dat werkt: de macht van het dirigeren. Krachtig gingen de armen omhoog, of klein als de dirigent dat vroeg.
Doelen gemeenschappelijk maken
‘Onze leiders zijn integer, goed in samenwerken, hebben zelfinzicht, kunnen voorop gaan in de snel veranderende, complexe en onzekere wereld van vandaag en kunnen daarop reflecteren. Daarnaast staat zingeving centraal in steeds meer leiderschapstheorieën’, stelt Loes Mulder. ‘Gewoon de dingen doen is niet genoeg; waaróm we het doen is belangrijk. Succesvolle leiders zijn daar goed in, doelen gemeenschappelijk maken.’ Ze illustreert dit met een bekend voorbeeld van een van haar inspiratiebronnen: op de beeldschermen kijken en luisteren we naar Martin Luther King, "I have a dream". ‘Het formuleren van een droom kan een richting zijn’, zegt Loes Mulder. Of vanuit je authentieke zelf het leiderschap invullen, zoals Oprah Winfrey doet. Het fragment van Oprah met Pharrell ‘Happy’ Williams illustreert voor haar hoe iemand ongelooflijk veel mensen weet aan te spreken door gewoon zichzelf te zijn.
Meerwaarde
Dirigent Jules van Hessen (Gelders Orkest) stelt: ‘Een leider straalt vertrouwen en gezag uit, beheerst zijn vak en daagt zijn mensen uit. Dat weten we. Daarnaast is hij voorwaardenscheppend en moet hij trachten meerwaarde te bieden.’ Hoe? ‘Met iets extra’s?’ Hij laat Danny Kaye zien die een groot orkest dirigeert met zijn mimiek: oren, ogen, wenkbrauwen, mond; alles doet mee. Non-verbale communicatie is belangrijk, laat Jules van Hessen zien. Daarnaast: een dirigent die zijn musici leert omgaan met onzekerheden, brengt iets extra’s. ‘Een soliste die blijkbaar het verkeerde stuk heeft ingestudeerd, wordt uitgedaagd door de dirigent. ‘Door haar aan te moedigen, “speel het maar, je hebt dit concert vaker gespeeld” geeft hij haar het vertrouwen. Heel belangrijk voor een leider.’
Leiderschap is ook: grenzen opzoeken en risico’s nemen. Jules van Hessen: ‘Dat kun je doen als je groot vertrouwen hebt in je mensen. En, belangrijk: weten wat je wil!’ De dirigent illustreert met prachtige voorbeelden waar een orkestleider waarde toevoegt door zichzelf te zijn, goed te communiceren, zich kwetsbaar op te stellen en te blijven leren. ‘Goed leiderschap tonen is: blijven zoeken naar kwaliteit in je mensen en in jezelf.'