‘Door participatie krijg je een veel breder beeld van de kansen’
Werken vanuit burgerperspectief is essentieel, omdat daardoor meer kennis en inzicht op tafel komt en er meer draagvlak voor beslissingen is. In sommige gevallen is participatie geen keuze, maar een wettelijke verplichting. Dat geldt onder andere voor de directie Kernenergie van KGG, waar Martijn Schut sinds oktober 2022 verantwoordelijk voor is.
We spreken Martijn kort nadat het onderzoeksplan naar nieuwe locaties voor Nederlandse kerncentrales is gepubliceerd, inclusief de technische haalbaarheidsstudies én het participatieplan voor de beoogde aanpassingen van de kerncentrale in Borssele. De realisatiefase laat dus nog even op zich wachten, maar Martijn is zich bewust van de impact op de omgeving en zet erop in om van de nood zoveel mogelijk een deugd te maken.
‘Er zullen machines op andermans grond komen te staan en omwonenden maken zich zorgen over geluidsoverlast. Daarom werken we nu al met omgevingsmanagers. Zij schakelen met burgers en bedrijven in de mogelijke projectgebieden, maar bijvoorbeeld ook met de gemeenten en provincies. Ik zie het als een voorwaarde om aanspreekbaar te zijn en de connectie te maken om een project als dit te laten slagen.’
Aanvullende kansen
Volgens Martijn is het belangrijk dát mensen kunnen meepraten, maar dat ze ook moeten weten tot hoe ver hun inspraak reikt. ‘Rondom Borssele hebben we samen met medeoverheden het net opgehaald over de zorgen die er spelen en om te bepalen wat er nodig is om begrip te creëren. Daarbij hebben we ook duidelijk gemaakt hoe de besluitvorming plaatsvindt. Het Rijk is bevoegd, de Tweede Kamer zegt ja of nee. Als je dat bij de start goed uitlegt, weten mensen ook waarvoor ze participeren en zien ze in dat het uiteindelijke besluit weloverwogen zal worden genomen. Participatie draagt dus bij aan de effectiviteit van het project, maar ook aan het vertrouwen.’
Door het gesprek met de omgeving vroegtijdig aan te gaan, ontstaan er ook aanpalende kansen. Martijn noemt een voorbeeld. ‘Vanwege de plannen in Borssele zijn er in Zeeland nu extra mbo- en hbo-opleidingen op het gebied van nucleaire techniek. De kerncentrale is gebaat bij voldoende gekwalificeerd personeel: dan is het mooi meegenomen als de provincie – een krimpregio – daar zelf voor kan zorgen. Door mensen vroegtijdig te laten participeren, krijg je dus een veel breder beeld van de kansen.’
Geduld
Martijn was hiervoor hoofd van de afdeling Huur en Aandachtsgroepen, destijds nog onderdeel van BZK. Samenwerken met externe stakeholders bij complexe vraagstukken is hem dan ook niet vreemd. ‘Ik heb geleerd dat je nek uitsteken en geduld tonen hand in hand gaan. We maken afspraken over wat mensen wanneer kunnen inzien en beoordelen, maar kunnen dat niet altijd waarmaken. Dan heb je bewoners de volgende dag terecht aan de telefoon. Participatie is daardoor soms een weerbarstig proces, maar ik ben ervan overtuigd dat het loont. Het is dé manier om zorgen en belangen om te zetten in kansen en resultaat.’
In ABD Blad 2 vertellen ook twee andere topambtenaren hoe zij burgerperspectief betrekken bij het vervullen van hun opdrachten. Het blad verschijnt op 26 juni.